kadirirkin

Portfolyo
için
tıklayın

Efes / Domitian Tapınağı

EFES / DOMITIAN TAPINAĞI

Devlet Agorası’nın batısında yer alan tapınağın bu alana inşası için önce agora ile aynı düzleme getirilmesi amaçlanmış ve bu amaçla tonozlu altyapılar inşa edilmiştir. Bunların üzerindeki büyük terasa imparator tapınağı ve sunağı yerleştirilmiştir. Altyapılar ve dükkanlar Domitian Meydanı’nın güneyinde, ona bakan çok katlı yapılar ve destek heykelleriyle süslü bir cephe mimarisine sahiptir. Bunlardan bir bölümü (iki sütun) 1975 yılında yeniden ayağa kaldırılmıştır. Birinci kattaki Dor düzenli yarım sütunlar üzerinde erkek ve kadın destek heykellerinden oluşan ikinci kat yükselmektedir. Bu kısımdan ikili merdivenle tapınak terasına çıkılmaktadır.


Tapınak alanında bugün sadece temeller görülebilmektedir. Hıristiyanlığın resmi din olmasıyla tapınak temellerine kadar yıkılmıştır. Üst yapısına ait tüm parçalar Aşağı Agora, Kuretler Caddesi ve Tiyatro’da Geç Antik dönem’de tekrar kullanılmıştır. 24x34m. ölçülerinde ve pseudodipteros planlı tapınak altı basamaklı krepis üzerinde inşa edilmişti ve olasılıkla 8x13 sütunluydu.


Tapınağın doğusunda bulunmuş olan temeller, bir podyum üzerinde yükselen “U” planlı sunağına aittir. Dış tarafında kurban töreni ve silah kabartmalarıyla süslü olan sunağın podyumu küçük boyutlu bir portikoyu taşıyordu.


Tapınağın altındaki tonozlu altyapı mekanlarında, önceleri Domitianus’a (M.S. 82-96) ait olduğu düşünülen büyük boyutlu kült heykelinin başı üzerinde yeni yapılan incelemeler bunun ağabeyi Titus’a (M.S. 79-81) ait olduğunu göstermiştir.


Yazıtlarda adı geçen “Asia Eyaleti İmparatorlarının Efes’teki Tapınağı” bu tapınak olarak kabul edilmektedir. Tapınak önce Domitianus ve tanrılaştırılmış atalarının onuruna inşa edilmişti. Daha sona Domitianus katledilip hafızalardan silinmeye çalışılınca Efes kenti uzunca bir zamanda zor elde ettiği neokoros hakkını, Domitianus’un babası Vespasianus’un üzerine geçirtip birçok yazıtta Domitianus isminin yerine Vespasianus’un ismini yazdırtmıştır.


Efes Kenti’nin şöhreti, önemli ölçüde iki imparator tapınağına sahip olmasından kaynaklanıyordu. “Neokoros” olarak tanımlanan bu ünvan Roma Senatosu ve İmparatorun izniyle alınabilirdi.
Bunlardan ilki Flavius hanedanının imparatorları (Vespasionus, Domitianus ve Titus) için inşa edilmiş ve M.S. 96 yılında İmparator Domitianus’un ölümünden sonra tanrılaştırılmış olan babası Vespasianus’a vakfedilmiştir.


Daha sonra inşa edilen ikinci İmparator Tapınağı ise “Zeus Olympios” ilan edilen, İmparator Hadrianus’un Olympieion’u idi. Eyaletin diğer kentleri Pergamon ve Symrna ile ile rekabet halindeki Efes, gururla Asia’nın ilk ve aynı anda iki imparator tapınağının bakıcısı (Neokoros) ünvanını almıştır.
İmparator tapınakları, Arkhiereus denilen başrahiplerin gözetim ve yönetimindeydi. Bunların eyalet çapında bağlı olduğu makam Asiarkh’tır ve onur yazıtlarında gladyatör oyunlarında yaptıkları büyük harcamalardan övgüyle söz edilmektedir.

Alıntıdır.
LİNK