hobyarli

Portfolyo
için
tıklayın

Kız Böceği

EJDER SİNEKLERİ VE KIZ BÖCEKLERİ

ODONATA» lar muhakkak ki su kıyılarında yaşayan böceklerin krallarıdır. Fakat aynı takımın üyesi olmakla beraber, gürültülü uçuşlarıyle insanı korkutan ve birçok dillerde «sivrisinek atmacası» diye adlandırılan ejder sinekleri'yle, kız - böcekleri çok farklıdır. Ejder sinekleri, iri yapıları, eş. olmayan kanatları ve bitişik gözlerinden tanınırlar. Kız - böcekleri daima daha ufaktır, dört kanatları eştir, gözleri de aralıklıdır. Kanatlarını tutuşlarında da başkalık vardır. Kız - böcekleri bir yere kondukları vakit, kanatlarını vücutlarının yukarısında dümdüz tutarlar. Ejder böcekleri aksine kanatlarını vücutlarının iki yanına açarak dinlenirler. Ejder sinekleri «Odo nata» takımının «Anisoptera» alt-takımım, kız - böcekleri ise Zygoptera alt - takımını meydana getirirler. Her iki grubun da uzun ve düz karınları, kaim ağ-damarlı ve uzun zar kanatlan ve iri petek gözleri vardır.
Kız - böcekleri nefis kırmızılara, sanlara ve mavilere boyanmış olan, bazen de bu renklerin karışımı olabilen zarif yaratıklardır. Karınları incedir. Gözleri ise kafanın yanlarında, birbirine aralıklı olarak yer alan koca kürelerdir. Kanatlan pek kuvvetli olmadığından çoğunlukla bir akarsuyu veya gölü çevreleyen sazların ve otların arasında kanat çırparken görülebilirler.
Ejder sinekleri, kız - böcekleri'nden daha iri, daha kuvvetli ve daha yırtıcıdır. Bir çift iri petek gözleri kafalarının en büyük kısmını kaplar. Sahip çıktıkları bölge üzerinde devriye gezer, buraya giren yabancılan kovarlar, arada sırada tercih ettikleri bir gözcü mevkiine konmaya dönerler.


Usta Avcılar:

Kız böcekleri otların arasında sessizce kayarak avlarını ayaklarıyle yakalarlar. Sivrisinekler, titrek sinekler ve başka küçük böceklerle beslenirler. Ejder sineği avını kovalar, büyük hızı sayesinde ona yetişir ve onu altı ayağıyle birden havada yakalar. Güçlü çeneleriyle avını hemen hemen öldürdükten sonra o yakınlardaki bîr tüneğe çekilerek karnını doyurur. Bu ziyafet esnasında rahatsız edilecek olursa, yemeğini pek ender olarak terk eder, onu hemen daima bir başka tüneğe nakleder. Ejder sinekleri, sivrisineklerden başka, bal arıları'nı, kelebekleri ve başka iri böcekleri de yerler.


Larvaların ilginç Tarafları:

Kız-böceklerinin larvaları, karınlarının ucundan arkaya doğru uzayan üç uzun, ince ve yapraksı solungaçla solunurlar. Ejder sineği larvalarının solunum metodu iki iş görür. Bu türlerin solungaçları en beklenmeyecek bir yerde, barsaklarınm rektum bölümündedir. Ejder böceği larvası, rektumuna su emmek suretiyle solunur. Sonradan, kaslarını gererek bu suyu dışarı attığı zaman, bu hızla suyun içinde epey öteye sürülür.
Larvaların çoğu suyun dibinde sürünür, ya da ileri atılırlar. Bazı türler dibin çamurunu karıştırarak kendilerine canlı yiyecek ararlar. Daha başkaları su bitkilerinin sapları boyunca yukarı tırmanır. Hepsinin çok ilginç ağız parçalan vardır. Akvaryumlardaki larvaların avlanmalanm seyretmeye değer. Bir ejder sineği larvası bir sivrisinek larvasının kendisine yaklaşmasını sessiz sedasız bekleyebilir, ya da kendi ava usulca yaklaşır. Bir çift çengelle silâhlı alt dudağı birden bir kol gibi ileri atılarak avı yakalar ve asıl çenelere doğru çeker.


(Ağustos 2009 Gediz Ovası MANİSA)